Wie wel eens aan de Franse kust is geweest herkent gelijk de witte krijtrotsen op het schilderij van Gustave Courbet (1819-1877). Of je nu aankomt lopen via de krijtrotsen of je auto in het dorp geparkeerd hebt en zo de (drukke) boulevard oploopt. Het uitzicht op één van de beroemde rotsformaties is niet te missen. De officiële benaming voor deze rots aan de linkerkant van het dorp is de Falaise d’Aval. Maar hij wordt ook wel de olifantenrots genoemd. Zie jij waarom?

Zowel Courbet als Claude Monet (1840-1926) kwamen graag schilderen aan deze kust en kwamen hier gedurende hun carrières meerdere keren schilderen. Het is dan ook interessant om deze werken naast elkaar te plaatsen en zo een beeld te krijgen van wat beide heren zagen destijds.

Ook vertellen de schilderijen, die slechts een paar jaar na elkaar gemaakt  zijn, het verhaal van de veranderende kunst in de Franse 19de eeuw. Courbet kwam van het platteland naar Parijs om te schilderen. Maar niet zoals men dat in die tijd graag zag. Hij schilderde liever het eigentijdse leven (op groot formaat!) wat hem dan ook veel kritiek opleverde. Maar hierdoor zoemde zijn naam wel door het kunstminnende publiek en uiteindelijk werd hij een veelgevraagd schilder. Bijzonder vind ik dat we tegenwoordig veel aandacht aan zijn zogenoemde schandaalstukken schenken maar we er niet bij stilstaan dat 2/3 deel van zijn oeuvre uit landschappen bestaat! Prachtige zeestukken, watervallen en rotspartijen vinden we in zijn oeuvre.

De impressionisten waren onder indruk van het licht en de vrijheid die Courbet in zijn landschappen tentoon spreidde. Ze gingen alleen nog even een stapje verder. In plaats van een glad ‘af’ schilderij te creëren focussen ze door middel van snelle penseelstreken op vluchtige voorbijgaande momenten waarbij de impressie van licht en lucht wordt vastgelegd. Claude Monet ontdekte zoveel kleuren in het licht en het landschap en legt dat vast tijdens (meerdere) bezoeken aan Etretat. Ondanks dat hij geboren is in Parijs groeit Monet op in het vlakbij gelegen Le Havre. Hierdoor kent hij de omgeving op zijn duimpje en weet hij de schoonheid van het gebied in heel veel schilderijen vast te leggen.

Overigens waren Courbet, Boudin en Monet in de zomer van 1866 samen in Normandië aan het werk. Dat moet fantastisch leerzaam zijn geweest voor de jonge Monet…. Helaas kon ik (nog) geen schilderijen van beide uit precies die periode vinden. Daarom twee andere prachtige werken waarbij Courbet duidelijk voor het boulevard standpunt gekozen heeft en Monet voor de hoger gelegen krijtrots.

Tip voor als je Etretat bezoekt: parkeer je auto boven op de krijtrots rechts van het dorp! Als je dan naar de rand van de krijtrots loopt heb je ditzelfde uitzicht 😉

Voor de volledigheid de gegevens van de afbeeldingen:

Gustave Courbet, La falaise d’Etretat après l’orage, 1870, o/d, 133 x 162 cm., Parijs: Musée d’Orsay
© RMN-Grand Palais (Musée d’Orsay) / Hervé Lewandowski

Claude Monet, Etretat, Porte d’Aval, ca. 1885, o/p, 50 x 37 cm, Dijon: Musée des Beaux-Arts